W Polsce od czwartku (16 kwietnia 2020) będzie obowiązywać nakaz zasłaniania ust i nosa w miejscach publicznych. Nie trzeba tego robić specjalistyczną maseczką, wystarczy zwykły materiał. Warto jednak wiedzieć, jakie są rodzaje maseczek ochronnych. Nie wszystkie maski mają takie samo przeznaczenie, nie wszystkich też używa się w ten sam sposób.
Które dają najskuteczniejszą ochronę przed zanieczyszczeniami oraz drobnoustrojami zawieszonymi w chmurze wydychanego powietrza? W jaki sposób chronią przed koronawirusem?
Wyjaśniamy:
Najczęściej stosowane są maseczki chirurgiczne jednorazowego użytku. Ich zadaniem nie jest filtrowanie powietrza, lecz stwarzanie fizycznej bariery między błonami śluzowymi a potencjalnym zanieczyszczeniem. Chronią przed większymi cząsteczkami, o średnicy powyżej 1 mikrometra (μm), a nie przed samymi wirusami o średnicy mierzonej w nanometrach (w przypadku koronawirusa jest to 60–140 nm). Stanowią jednak skuteczną barierę dla aerozoli, w których mogą być obecne wirusy.
Jednorazowe maski chirurgiczne nabierają wilgoci, w związku z czym nie nadają się do długiego noszenia. Powinny być zdejmowane po kilkunastu minutach od założenia (najlepiej po ok 20 min). Po tym czasie używania trzeba je wyrzucić. Osoby chore powinny nakładać takie maseczki, by zapobiegać rozpylaniu wirusa, znajdującego się w mikrokroplach pary wodnej, podczas mówienia czy kaszlu. Należy jednak pamiętać, że maski chirurgiczne nie zapewniają pełnej szczelności, ponieważ są luźno dopasowane do twarzy.
Zgodnie z normą PN-EN 149 możemy wyodrębnić półmaski o trzech klasach: FFP1 (najniższy poziom ochrony), FFP2 (średnia skuteczność) i FFP3 (duża skuteczność). Różnią się one granicą maksymalnego przecieku wewnętrznego (czyli nieszczelności wynikającej z niecałkowitego przylegania maski do skóry oraz przepuszczania powietrza przez zawór wydechowy). Dla maski FFP1 granica maksymalnego przecieku wewnętrznego wynosi 25 proc., dla FFP2 11 proc., natomiast dla FFP3 5 proc. Oznaczenia P1, P2 i P3 informują o klasie skuteczności filtracyjnej.
- maseczki FFP1 – ≥ 1 μm
- maseczki FFP2 – 0,5 ÷ 1 μm
- maseczki FFP3 – 0,3 ÷ 0,5 μm
Warto wiedzieć:
Oznaczenia masek różnią się w zależności od kraju produkcji. W Chinach stosuje się oznaczenie KN, natomiast w USA - N (95, N97, N99). Amerykańskie CDC (Centers for Disease Control and Prevention) do użytku medycznego podczas pandemii koronawirusa zaleca masę od N95 , która pod względem stopnia zatrzymywania cząsteczek jest zbliżona do FFP2
Żadna maseczka nie ma stuprocentowej skuteczności. Wszystkie gwarancje ochronne obowiązują pod warunkiem, że maseczka jest nakładana, noszona i zdejmowana prawidłowo. Obowiązkowo należy sprawdzić przyleganie maseczki do twarzy, a podczas jej zdejmowania unikać dotykania czaszy (dopasowanie maseczki u osób z zarostem może być utrudnione). Niektóre maski ochronne mają metalowy pasek w górnej części. Zakłada się je tak, by środek tego paska znalazł się na środku górnej części nosa. Po zdjęciu maseczki trzeba natychmiast poddać ją utylizacji, a później umyć lub zdezynfekować ręce.
A jakie są zalecenia WHO?
Wciąż trwa ożywiona dyskusja dotycząca skuteczności masek w walce z pandemią koronawirusa. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) podtrzymuje stanowisko, że maski są przeznaczone dla osób chorych, personelu medycznego i wszystkich tych, którzy opiekują się osobami z podejrzeniem infekcji koronawirusem SARS-CoV-2. WHO podkreśla, że samo noszenie maski nie zapewnia ochrony przed zakażeniem, a może dać złudne poczucie bezpieczeństwa – musi być połączone z innymi środkami ostrożności, przede wszystkim z higieną rąk.
UWAGA: Każda wielorazowa materiałowa maseczka po użyciu powinna być wyprana w minimum 60 stopniach, a po wyschnięciu - wyprasowana
