Ziołolecznictwo w Polsce staje się coraz popularniejsze, zwłaszcza we wspomaganiu leczenia dzieci i osób starszych. Nie ma wątpliwości, że lecznicze rośliny mogą nie tylko zapobiegać wielu chorobom, lecz także skutecznie wspomagać działania medyczne. Mają przy tym mniej działań ubocznych od syntetyków, ale to nie znaczy, że ich nie mają. Jak długo można stosować zioła? Czy można je słodzić? Jak długo się je zaparza? Czy zioła kolidują z leczeniem farmakologicznym? Te i wiele innych pytań często nurtują osoby pijące napary ziołowe. Większość ziół nie stanowi żadnego zagrożenia przy jednoczesnym przyjmowaniu leków, co nie znaczy, że wszystkie. Jest grupa leków, która może kolidować z ziołami np. niektóre leki uspokajające czy leki przeciwzakrzepowe.
Dlatego zioła powinny być dobierane przez doświadczonego terapeutę przy wnikliwym wywiadzie z osobą zażywającą leki lub konsultowane z lekarzem. Czasem pacjenci wymieniają się swoimi doświadczeniami z rodziną lub sąsiadami myśląc, że jeżeli im pomogła dana mieszanka ziołowa to komuś również nie zaszkodzi. Nic bardziej mylnego. Zioła w naszym gabinecie dobierane są indywidualnie dla danego człowieka, uwzględniając jego obecny stan zdrowia, zażywane leki oraz historię choroby. Tak więc mieszanki ?na przeziębienie? mogą mieć zupełnie odwrotny skutek teraz lub później dla osób korzystających z cudzych przepisów ziołowych.
Zioła zazwyczaj pije się aż do momentu wyleczenia chyba, że lekarz prowadzący zadecyduje inaczej. Prawidłowo dobrana mieszanka nie ma skutków ubocznych, a czas jej zażywania jest zawsze określany przez terapeutę. Pełny okres w jakim pije się zioła nie ma ograniczeń. Mogą to być tygodnie ale i lata. W zależności od schorzenia i jego powikłań. Obawy przed dłuższym zażywaniem ziół wynikają jedynie z niewiedzy. Pamiętajmy, że herbata to też zioło. Są leki zażywane dożywotnio ? na szczęście w przypadku ziół nie jest to konieczne.
Zioła mogą działać rozgrzewająco, lub chłodzić organizm; mogą nawilżać lub wysuszać go. Zioła rozgrzewające, to zioła które produkują ciepło w organiźmie. Zioła oziębiające to takie, które zabierają nadmiar ciepła z ciała lub z jego części (np. w przypadku gorączki). Wszystko tu jest ważne mające swoją rolę do spełnienia w określonym czasie i miejscu. Ale ważne jest nie tylko działanie olejków eterycznych, flawonoidów czy innych składników bo równie ważny jest smak danego zioła. Stąd nie zmieniajmy jego natury poprzez dodawanie miodu, cukru, soku lub rozcieńczanie mlekiem czy herbatą.
I wreszcie zaparzanie. Ile mieszanek tyle sposobów. Zazwyczaj standardowe zaparzenie ziół powinno wynosić co najmniej 20 minut, można dłużej (zaparzanie rozumiemy poprzez zalanie określonej ilości ziół wrzącą wodą i w miarę szczelne ich nakrycie np.spodkiem lub talerzykiem. Są też specjalne kubki do zaparzania ziół).
Istnieje niezliczona liczba przykładów dobrodziejstw ziół dla człowieka. W poszukiwaniu roślin jadalnych człowiek pierwotny natrafiał na takie, które uśmierzały bóle, przyspieszały gojenie się ran, działały przeczyszczająco lub hamowały biegunki. Najstarsze ślady istnienia umiejętności sporządzania mieszanek ziołowych można dostrzec w dolinie Tygrysu i Eufratu u Sumerów, Babilończyków i Asyrejczyków, a także w dolinie Nilu w starożytnym Egipcie. Natomiast Chińczycy praktykują leczenie ziołami od przeszło 5000 lat. Znani są jako specjaliści w tej dziedzinie. Więc nie obawiaj się używania ziół w swoim codziennym życiu. Stosuj przyprawy ziołowe do potraw. Podawaj dziecku na gorączkę herbatkę np.z lipy. Łagodź bóle żołądka np.miętą. Jedz czosnek podczas grypy. Zamiast tabletek nasennych, wypij przed spaniem herbatkę z melisy. Zioła to niekończące się możliwości w kuchni,ogrodzie i w czasie choroby. Zioła - to zdrowsze życie.
Oczyszczanie z toksyn to temat rzeka. Ilu ludzi - tyle pomysłów, jak z odchudzaniem. Jednak w tym przypadku każdy może, a nawet powinien próbować. Według niektórych receptur powinno się pić dużo wody, stosować różne zioła, preparaty czy soki.. Aby oczyszczanie przebiegało właściwą drogą musimy po pierwsze spojrzeć na to, co tworzy toksyny. Dlaczego? Choćby po to, by podczas oczyszczania nie wprowadzać w tym samym momencie toksyn do wewnątrz. Dr med. F.X. Mayra twierdzi iż większość schorzeń i dolegliwości ma swój początek w nieprawidłowym funkcjonowaniu jelit, natomiast dr med.. Don Colbert obrazowo opisuje w swojej książce na temat oczyszczania, wojnę trucizn toczącą się w organizmie człowieka, przez co uwrażliwia na konieczność zdrowego odżywiania i nawet wyjaśnia na czym ono polega.
Możnaby wymieniać wielu autorów i wiele pomysłów na "odtrucie". Wszystkie są być może dobre ale nie zawsze właściwe. Spójrzmy przez chwilę na drogę, którą najczęściej podążają toksyny do naszego organizmu. Pewien człowiek, tak często irytował się postępowaniem innych ludzi, że zapomniał zajmować się sobą. Po jakimś czasie w wyniku braku posłuchu, zaczęła go "żółć zalewać" z nerwów. Zgaga, środki likwidujące nadkwasotę lub inne "wspomagacze" stały się już czymś naturalnym w jego codziennej diecie. Kolejnym etapem być może byłyby wrzody żołądka lub w łagodniejszej opcji - nadżerki czy helicobacter pylori. Inny człowiek, tak bardzo był "zakrzyczany" przez np. swoich rodziców, że lęk przeszkadzał mu w normalnym funkcjonowaniu. Objawiało się to częstym oddawaniem moczu lub stanami infekcyjnymi pęcherza moczowego. Przykłady można by mnożyć. Możemy zauważyć zależność pomiędzy emocjami a tworzeniem "toksyn". Tak więc od czego zaczniemy? Będziemy oczyszczać swój żołądek czy umysł?
Aby rozpocząć prawidłowe odtrucie, detoksykację czy oczyszczanie organizmu powinniśmy rozpocząć od przeanalizowania swoich dotychczasowych poczynań-zrobić taki rachunek sumienia. Jeżeli już na tym etapie nie zgadzasz się z tym, co tu pisze, może to oznaczać w okresie późniejszym syndrom "białej koszuli". Cierpią na niego ludzie, którzy uważają, iż są bez wad i nie mają większego problemu ze sobą (choć często najbliżsi twierdzą inaczej).
Ażeby przeprowadzić właściwą detoksykację, potrzebujemy jakiegoś środka z zewnątrz. Może to być np. sok, woda, dieta-cud, ale w każdym bądź razie jest to środek zewnętrzny, który powinien oczyścić nasze wnętrze. Aby zrobić to właściwie, powinniśmy zacząć od emocji, a do tego potrzebujemy właśnie kogoś z zewnątrz. Może to być mąż, żona, koleżanka, kolega, psychoterapeuta albo kapłan. Ale tylko ten ostatni może to zrobić w sposób właściwy. Dlaczego? Otóż dopiero wtedy możemy -i to zaraz na początku drogi oczyszczania- zmierzyć się z pychą, największą, a zarazem najgroźniejszą ludzką toksyną. Potrafi ona zatruć cały organizm. Ktoś powie, że to samo może powiedzieć właśnie w/w osobom i nie musi iść do księdza... tylko dlaczego nie? Co w tym przeszkadza? No właśnie, przeszkadza. Nie chciałbym zagłębiać się w tym miejscu w aspekty religijne ale pamiętajmy, że prawdziwości drogi należałoby szukać u źródła i z niego czerpać. Czyż nie poszukujemy przyczyn naszych dolegliwości? Czy podczas wyboru przyjmiemy leczenie przyczynowe czy objawowe? Zatem korzystając z mądrości Nauczyciela, człowieka, który swoim życiem potwierdził prawdziwość słów, które głosił, zacytuję:" Słuchajcie Mnie, wszyscy, i zrozumcie! Nic nie wchodzi z zewnątrz w człowieka, co mogłoby uczynić go nieczystym; lecz to, co wychodzi z człowieka, to czyni człowieka nieczystym." (Mk 7,14-16). Słowa te, wskazują na przyczynę powstawania wielu ułomności, które możemy nazwać toksynami i to jakże poważnymi. Od nich należy rozpocząć proces oczyszczania organizmu. Receptura tania, dobra i właściwa, a te dwie wartości nie zawsze chodzą z sobą w parze i co najważniejsze - w stu procentach skuteczna. Dlaczego ta receptura jest właściwa ? Ponieważ... ( tu znajdziesz odpowiedź: Ewangelia wg św. Marka, rozdział 7 wers od 21 do 23 włącznie.)
"Grzechy główne są to wady, zachowania, postawy i skłonności zniewalające niezwykle trudne do wytrzebienia. Nazywa się je "głównymi" ponieważ z nich wynikają inne grzechy i inne wady. Są nimi: PYCHA, CHCIWOŚĆ, ZAZDROŚĆ, GNIEW, NIECZYSTOŚĆ, ŁAKOMSTWO, LENISTWO. W języku angielskim nazywa się je grzechami śmiercionośnymi(deadly)"/Roman Zając-biblista z KUL /.
Człowiek, który grzeszy, wyrządza krzywdę przede wszystkim sobie. Grzech przypomina samookaleczenie. Śmierć duchowa następuje wtedy, gdy człowiek pozwala by jego wnętrze było wyniszczane przez grzech. Jeśli wydaję siebie samego moim namiętnościom np.: chorobliwej ambicji, wściekłości, nienawiści, złośliwości, pożądliwości, upartości, kłamstwu itd., wtedy mój duch zostaje jakby rozerwany na dziesiątki części. W takiej sytuacji życie ucieka z człowieka. Przychodzi smutek, przygnębienie, rozdrażnienie, a w konsekwencji choroba. Ale głównie chodzi tu o prawdziwe życie, które polega na zdolności do odpowiedzi na miłość Boga. Mamy jednak szansę aby się uleczyć. Pytanie brzmi czy chcemy leczyć tylko objaw czy przyczynę choroby.
Bóg zawsze czeka na grzesznika, ale najpierw musimy uznać przed samym sobą, że jesteśmy grzeszni. On chce przyjąć tego grzesznego człowieka jak miłosierny ojciec przyjął marnotrawnego syna. Nie postrzegajmy Boga jako tego, który przede wszystkim karze nas za grzechy. Patrzmy na Niego jak kogoś kto nas kocha i pragnie nas uleczyć. Przypowieść (ewageliczna) o zagubionej owcy mówi coś więcej. Bóg nie tylko jest gotów przygarnąć grzesznika, ale sam go szuka. On wychodzi, aby odnaleźć pogubionego i zranionego człowieka i czeka w sakramencie pojednania-spowiedzi.
"Jezus w czasie spowiedzi jest piękniejszy, niż wtedy, kiedy pisał palcem po ziemi, podczas gdy inni chcieli ukamieniować cudzołożnicę. Jezus podczas spowiedzi nie pisze - lecz WYMAZUJE!"/ks.Tomasz Seweryn/ Ludzie, którzy uważają, że mają sczczególne prawo być "karzącą ręką Boga", ulegają właśnie iluzji bycia ponad grzechem, a więc grzeszą Pychą. Biblia nie daje nikomu prawa do takiej postawy, a nawet radykalnie ją odrzuca.
W dobie cyfrowego przekazu coraz trudniej jest o spotkanie z człowiekiem. Łatwiej jest wyrazić swoją opinię w formie anonimowości i statystyk niż przysłowiowego spotkania w cztery oczy. Łatwiej jest wtedy ocenić, choć podczas spotkania twierdzimy, iż oceniać nie należy, bo prawda zazwyczaj mieści się pośrodku. Pytanie zabrzmi, która ze stron jest bliżej "środka?" Wbrew pozorom odpowiedź jest prosta.: Pycha, Chciwość, Nieczystość, Nieuczciwość itd. Tak. tak. Bo środek to: pokora, cichość, skromność, uczciwość, wiara, nadzieja i miłość. Prawda nie ocenia tylko wysłuchuje. Nie oskarża ale upomina. Nie niszczy lecz buduje. Ale do spotkań już dziś rzadko dochodzi. Dochodzi natomiast do skrajności.
W pewnej bajce było tak "Owieczka od dawna ostrzegała przed drapieżnym wilkiem opowiadając wszystkim dookoła o jego złowieszczych zamiarach i straszliwym w skutkach spotkaniu. Pewnego dnia wszystkie pozostałe owce stały się tak nie ufne, że zaprzestały wychodzenia na trawiaste łąki, a po jakimś czasie zaczęły same siebie podejrzewać o wilcze zamiary.
Nastąpił chłód w stosunkach między nimi. Przyszła zima, po niej wiosna i lato, a owieczki nadal podsycane nieufnością i ciągłym stanem zagrożenia zaprzestały wychodzenia na zielone pastwiska przez co mizerniały, chudły i chorowały. Któregoś dnia przyszła owa owieczka na polanę i spostrzegła, że od dłuższego już czasu nikogo prócz niej samej tu nie ma. Do tej pory tak była zajęta sobą, iż wcale nie dostrzegła pustki, która ją otacza.
Zaszła więc do rodzimej owczarni by dowiedzieć się co takiego mogło się wydarzyć. Kiedy doszła do drzwi zauważyła, że są zaryglowane od wewnątrz.
Czy jest tam kto? - zapytała. Ale owce wewnątrz bały się tak bardzo wilka w owczej skórze, że wolały nie odpowiadać na wołania.
Czy jest tam kto?- powtórzyła owieczka, po czym odeszła z oburzeniem, czując się odrzucona.
Kiedy tak wędrowała i wędrowała doszła do jakiegoś ogrodzenia. Co to takiego jest? Podeszła bliżej. Nagle ujrzała na trawie jakiś mrok, który w szybkim tempie zmierzał w jej kierunku. Towarzyszyło temu głośne ujadanie. Już po mnie! - pomyślała i zamknęła oczy.
Po chwili poczuła delikatne ciepło przy swoim wełnistym grzbiecie i delikatną dłoń unoszącą jej głowę. Co ty tutaj robisz, biedactwo? Pewnie za daleko odeszłaś od stada i nie wiesz jak wrócić-powiedział głos brzmiący jak delikatne muśnięcie promieni słonecznych o poranku..Ale nie martw się-kontynuował głos. Razem z Burkiem zaprowadzimy cię do domu. Dobrze, że cię zauważył.
Gdyby nie on, weszła byś w las i ciężko mielibyśmy cię odnaleźć - dodał. Z Burkiem? - pomyślała owieczka. To szczekające coś, to Burek? A nie wilk? Co ja teraz powiem w owczarni! Po czym wymknęła się z rąk pasterza i pobiegła przed nimi do zagrody, krzycząc z daleka jak to łatwo jest wpaść w szpony bestii."
Ludzie często mimo pozytywnych doświadczeń obracają rzeczywistość w sensację, żyjąc cudzym życiem. Nakładają na siebie "maskę". Grają sobie tylko znane role w teatrze cieni. Tylko po co? A może po to, by przy okazji przeglądania się w lustrze nie zobaczyć własnej "bestii"?
Ziołolecznictwo w Polsce od wieków stosowane było jako forma naturalnego wspomagania organizmu w drodze do zdrowia. Ludzie chcący wyleczyć się z jakiegoś schorzenia musieli uczyć się przygotowania wywaru ziołowego, uczyć się cierpliwości i odpoczynku. Tak, tak, uczyli się wypoczywać. Kiedy przychodziła gorączka należało położyć się do łóżka i ?wypocić chorobę? stosując jednocześnie specjalną dietę.
A dzisiaj? Dziś nasz powrót do zdrowia wygląda mniej więcej tak: Zaczynamy kichać-bierzemy jakieś krople do nosa albo środek antyalergiczny bo być może to alergia. Nie zwracamy uwagi na to, że nasz organizm chce się czegoś pozbyć,coś ?wyrzucić? na zewnątrz,trzeba to szybko ?schować?, ukryć, ?zatrzymać dla siebie?. Potem może wystąpić ból gardła i znowu szybko jakiś środek do ssania likwidujący jednocześnie dokuczliwą dolegliwość. A ciało sygnalizuje: ?Daj mi odpocząć. Znajdź czas by się mną zaopiekować...?. Ale my mamy inne plany. Praca,obowiązki,praca. Na to nasze ciało mówi dalej: ?nie okazujesz mi wcale ciepła, jest mi bardzo źle...? No ale PRACA, OBOWIĄZKI, PRACA... ?Choroba źle leczona staje się brzemieniem. Jej ciężar przerasta człowieka. To pewnie grypa-myślimy. Gorączka powoduje ?spowolnienie? w dotychczasowych działaniach ale tu przychodzą z pomocą ?znajomi? i reklamy telewizyjne. ?To ci pomoże...?- przecież ten ?lek? likwiduje objawy grypy i przeziębienia! Zażyłeś...Po chwili trochę lepiej i ...Praca, obowiązki, praca. Wieczorem jeszcze jedna tabletka ...tak profilaktycznie ,żeby nic nie wróciło... Następny dzień. Temperatury nie ma, ale kaszel... skąd ten kaszel? Jedna tabletka już nie pomaga, syropy również. Przetrwam-myślimy. Kaszel się jednak wzmaga, staje się bardziej uciążliwy i znów gorączka. Tym razem nie dajemy już sobie rady. Porady pani Goździkowej nie przynoszą już efektu.
Nagle przypomniałeś sobie że w domowej apteczce masz jeszcze jakiś stary antybiotyk. Zażyłeś raz, drugi... przyszła ulga. Kaszel trwa nadal ale nie jest tak uciążliwy. Stan podgorączkowy znowu występuje ale nie codziennie i nie jest to już przecież wysoka gorączka. Tak więc do pracy! Ale zapał już nie ten sam i sił brakuje,szef zaczyna się denerwować, koledzy mówią, że coś z nami nie tak. Staliśmy się jak by bardziej nerwowi, rozdrażnieni... pocieszamy jeszcze samych siebie - ?to minie?. Ale człowiek staje się coraz bardziej wyczerpany. Twarz wyblakła, gorączki nie ma i pojawiły się bóle. Na tyle mocne, że przeszkadzają w normalnym funkcjonowaniu. Lekarz! Tak, lekarz to najlepsze wyjście w tej sytuacji! Wizyta minęła, leki zjedzone, a samopoczucie bez zmian. Co się dzieje?! Pojawiły się trudności w oddychaniu, bóle się nasilają, nie ma apetytu. Myślisz sobie - ?dobre w tym wszystkim jest chyba tylko to że chudnę?.
I tu zaczyna się pułapka. Nie zawsze spadek wagi musi być oznaką zdrowia, wręcz przeciwnie. W stanach skrajnego wyczerpania może to oznaczać bardzo poważne komplikacje. W dzisiejszych czasach nie chcemy już słuchać siebie natomiast pragniemy by nas słuchano. Natury jednak nie da się ?przekrzyczeć?. By dbać o zdrowie należy przede wszystkim zadbać o środowisko, w którym żyjemy: rodzinę dzieci, dom... To trudne, ale czy w życiu spotykają nas tylko łatwe sprawy? Natury nie można oszukać. Życiem rządzą pewne prawa, jak w kodeksie drogowym. Jeżeli zaczniemy jeździć ?pod prąd? wtedy to tylko kwestia czasu by doszło do kolizji.
Właściwa terapia jest bardzo trudna. Nie z powodu komplikacji zdrowotnych ale ludzkich przyzwyczajeń. By uzyskać powrót do pełnego zdrowia zazwyczaj poszukujemy "złotego" środka, który będzie tym lepszy, im szybciej będzie zauważalny jego efekt. Szczególnie przy jak najmniejszym zaangażowaniu własnym. W takiej sytuacji mamy do czynienia tylko z pozorami, bo "rzeczy nie zawsze są takie na jakie wyglądają." . By poprawić swoją kondycję fizyczną i utrzymać to, co nazywa się "zdrowiem", zaczynamy biegać, ćwiczyć uprawiać sport, choć tak naprawdę należałoby wyhamować, zatrzymać się.
Każde leczenie na świecie rozpoczyna się od postawienia właściwej diagnozy. Każdy proces zdrowienia swój początek bierze od momentu rozpoznania tego, co go zaburzyło. I tu zaczynają się schody. Żaden stomatolog nie jest w stanie usunąć sobie zęba, żaden sędzia nie osądzi samego siebie, żaden człowiek nie pomoże sam sobie. Do tego jest potrzebny drugi człowiek. Tu rozpoczyna się pierwsza lekcja. Słuchanie ( nie tylko "słyszenie") powinno być przyzwoleniem na "poprowadzenie". Widuję często schorowanych ludzi na wózkach inwalidzkich, którzy w wyniku różnych okoliczności są prowadzeni. Ile niepogodzenia musieli przejść by w końcu dać się prowadzić. Człowiek silny to przecież człowiek niezależny... -Naprawdę? Wielu z tych ludzi nagle traci pracę, a powinni zostać zatrudnieni jako "nauczyciele życia". Część z nich traci wiarę i nadzieję bo nie chcą by ktoś ich "prowadził"...
Zbliża się wiosna. Coraz częściej myślimy o odchudzaniu czy oczyszczeniu organizmu z toksyn. To dobry czas na jedno i drugie ale sposób musi być równie dobry, co intencja. W przeciwnym razie uzyskamy efekt "jojo". Choroba ustępuje z góry w dół, ze środka na zewnątrz .... Wszystkie toksyny zalegają w naszym wnętrzu i muszą zostać wydalone. W przypadku naturalnego procesu oczyszczania musimy zacząć od przyczyny ich powstawania:
Nie ma przypadku w oznaczeniu kolejności oczyszczania: A, B, C . Jak w abecadle - wszystko ma swoją kolejność i miejsce. Wyobraźmy sobie jak wyglądałoby owo abecadło gdyby zacząć przestawiać kolejność liter: JGVEWBOILCUA. Ogólnie pojęty bałagan literowy być może niektórym by nie przeszkadzał ale tylko do czasu, kiedy musieliby użyć liter bez zachowania kolejności. Przykład: Aby napisać słowo "MAMA" po literze "M" następuje A"- Wszystko musi mieć swoją kolejność i swój czas. By nauczyć się czytać i pisać, chodziliśmy do szkoły. Tam uczono nas słuchania ("...na początku było słowo"), właściwego wypowiadania się i pisowni. Nauka i jej efekty były uzależnione od własnego zaangażowania i nauczyciela.
Jest wiele różnych środków wspomagających oczyszczanie, odchudzanie, leczenie itp. tak jak jest wielu nauczycieli, lekarzy, terapeutów itd. Lecz by zacząć cokolwiek robić w tym zakresie należy poszukać "lekarza", który pomoże nam uzyskać oczekiwany efekt - zakładając, iż będzie on właściwym i bezpiecznym dla nas. Szukamy więc i pytamy wśród znajomych o dobrego lekarza czy nauczyciela. Zbieramy opinie i rozpoczyna się wybór - ten czy ten? Znowu pytamy innych, szukamy informacji w internecie, w gazetach, reklamach, a nawet w barach. Wreszcie wybraliśmy. Człowiek mówi sensownie, jest elokwentny, ułożony nawet trochę kokieteryjny. Wysłuchał tego co mieliśmy do powiedzenia, pragnie spełnić nasze oczekiwania i daje nam receptę... To jakiś lek, nawet trochę "naturalny" -czytamy, po czym otrzymujemy zapewnienie "To Pani/Panu powinno pomóc, a jeśli nie to proszę przyjść ponownie". Czy ten lek odmienił nasze życie? Czy jesteśmy już szczęśliwi, a co za tym idzie potrafimy tym szczęściem dzielić się w taki sposób by inni również poczuli się przy nas lepiej? Bo jeżeli nie, to może coś poszło nie tak? A jeżeli nawet jesteśmy zadowoleni, a reszta jest mało istotna, w takim razie czy oby naprawdę zostaliśmy "oczyszczeni" A może jedynie odchudzeni ? z wrażliwości, współczucia, miłości. Może należy usiąść przy chorym na wózku inwalidzkim i zapytać: "Co w życiu jest najważniejsze"? To trudne, gdyż wymagałoby od nas gotowości na przyjęcie wskazówek, porad, upomnień. Jednym słowem musielibyśmy "posłuchać" czyli przyjąć pierwszą najtrudniejszą lekcję, kiedy prowadzący staje się prowadzonym, a chory ? drogowskazem do uzdrowienia.
Pierwsza lekcja to: OPARKO (Poukładaj właściwie swoje abecadło)
- w słowie OPARKO jest ukryta odpowiedź. Poprzekładaj litery na właściwe miejsca.